حق مارهحق ماره،عنوان حقی برای استفاده رهگذران از درخت میوه یا زراعت می باشد. ۱ - تعریف حق مارهحق ماره به حق رهگذر بر درخت میوه يا زراعت در خوردن از آن گفته می شود. ۲ - کاربرد حق ماره در فقهاز آن در باب تجارت و اطعمه و اشربه سخن گفتهاند. ۲.۱ - حکم حق مارهتصرف در مال ديگرى بدون اجازه او حرام است. مواردى از اين حكم استثنا شده است، از جمله: خوردن از میوه درخت، زراعت و سبزيها براى كسى كه به طور اتفاقى از كنار آنها عبور مىكند، كه بنابر مشهور، بلكه اجماع ادعا شده با شرايط زير جایز است. ۲.۲ - شرایط استفاده از حق ماره۱. منجر به افساد نگردد؛ بدين معنا كه شاخه درخت و ساقه گیاه و زراعت را نشكند، به قدر متعارف بخورد، خوردن در حدى نباشد كه بر محصول باغ و مزرعه تأثير چشمگير بگذارد. بنابر اين، چنانچه چند نفر از يك جا- هرچند اندک- بخورندو خوردن آنان نمود داشته باشد و افساد به شمار رود، جایز نخواهد بود. ۲. عبور اتفاقى باشد. بنابر اين، اگر از ابتدا به قصد خوردنمیوه درختى از آن جا بگذرد، خوردن جایز نيست. برخى اين شرط را نپذيرفته و خوردن را هرچند با قصد آن از ابتدا جایز دانستهاند. [۲]
منهاج الصالحين (سيستانى)، ج۲، ص۹۰.
[۳]
جامع المسائل (بهجت)، ج۲، ص۵۴۶.
۳. به خوردن بسنده كند و چيزى از محصول را با خود نبرد. ۴. باغ و زراعت فاقد ديوار و در باشد. بنابر اين، بالا رفتن از ديوار و گشودن در باغ و مانند آن تصرف در ملک ديگرى محسوب مىگردد و جایز نيست، مگر آنكه شاخه درخت بيرون از ديوار باشد، كه در اين صورت خوردن از میوه آن جایز است. ۵. بنابر قول برخى، علم يا ظن به ناخشنودى صاحب باغ يا مزرعه نداشته باشد. ۶. به قول برخى، میوه و محصول چيده نشده باشد. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳،ص ۳۴۲. |